درخت سيب (نام علمي: M. pumila) درختي برگريز از خانواده گلسرخيان است كه به خاطر ميوه شيرين و گوشتياش شناخته شدهاست. در سرتاسر دنيا، اين درخت براي ميوهاش كشت ميشود و وسيعترين گونهٔ رشد كرده از سرده مالوس است. منشأ اين درخت آسياي مركزي است؛ جايي كه امروزه هنوز هم گونهٔ وحشي آن يعني مالوس سيورسي يافت ميشود. سيب پس از هزاران سال كشت در آسيا و اروپا، توسط مهاجران اروپايي به آمريكاي شمالي برده شد. سيب در برخي
فرهنگها از اهميت مذهبي و اساطيري بالايي برخوردار است؛ از جمله فرهنگ اهالي اسكانديناوي، يونان و مسيحيان اروپايي قديم. سيب همچنين يكي از سينهاي اصلي هفتسين است.
درختان سيب حاصل از كاشت دانه بزرگ هستند، اما درختان حاصل از پيوند ريشه (ساقه زيرزميني) كوچكند. بيش از ۷٬۵۰۰ رقم سيب شناخته شده وجود دارد، و در نتيجه طيف وسيعي از ويژگيهاي دلخواه به دست ميآيد. ارقام مختلف براي سليقهها و استفادههاي مختلف از جمله آشپزي، مصرف خام و توليد شراب پرورش مييابند. درختان سيب معمولاً با پيوند زدن تكثير داده ميشوند، گرچه سيبهاي وحشي به سادگي از دانه ميرويند. درختان و ميوهٔ سيب مستعد تعدادي از آفتهاي قارچي و باكتريايي قابل كنترل با روشهاي ارگانيك و غيرارگانيك هستند. در سال ۲۰۱۰، در بخشي از پژوهشي كه براي كنترل بيماري و پرورش انتخابي محصول سيب صورت گرفت، ژنوم اين ميوه رمزگشايي شد.
در سال ۲۰۱۰، حدود ۶۹ ميليون تن سيب در سراسر جهان به عمل آمد؛ كه تقريباً نيمي از اين مقدار را چين توليد كرده بود. ايالات متحده با بيش از ۶٪ توليد دنيا دومين توليدكنندهٔ مهم بودهاست. تركيه جايگاه سوم و ايتاليا، هندوستان و لهستان مقامهاي بعدي را داشتهاند. سيب معمولاً به صورت خام مصرف ميشود، اما در بسياري از غذاها (بويژه دسرها) و نوشيدنيها هم استفاده ميگردد. در ميان عوام آثار مثبت بسياري به سيب نسبت داده ميشود. با اين حال پروتئينهاي متفاوت موجود در سيب دو نوع آلرژي را سبب ميشوند.
سيب درخت برگريزي است كه معمولاً ارتفاعش در درختهاي كاشته شده از ۱٫۸ تا ۴٫۶ متر و در درختهاي خودرو تا ۱۲ متر ميرسد.[۳] هنگام كشت، اندازه و شكل و تراكم شاخهها با انتخاب ساقه زيرزميني و روش برش آن تعيين ميشود. برگها متناوب به رنگ سبز تيره و شكل تخم مرغي ساده با حاشيههاي دندانهدار بوده و از سطح زيرين اندكي كركدار هستند.[۴]
سيب چهار نوع شاخه دارد: نرك، لامبورد، براندي، سيخك (اسپور). اسپورها شاخههاي كوتاهي با طول بين ۳ الي ۷ سانتيمتر بوده و در سال دوم در نوك شاخه جوانههاي زايشي توليد ميكنند.
شكوفهها در بهار همزمان با جوانه زدن برگ توليد ميشوند. درخت سيب داراي گلآذين خوشهاي با ۴ تا ۶ گل است. گلهاي ۳ تا ۴ سانتيمتري (۱٫۲ تا ۱٫۶ اينچ) داراي پنج گلبرگ برنگ سفيد و كمي صورتي – كه بهتدريج رنگ ميبازد – هستند. گل مركزي گلآذين «شاهگل» ناميده ميشود، كه پيش از بقيه باز شده و ميتواند به ميوهٔ بزرگتري تبديل شود.[۴][۵]
ميوه اواخر تابستان يا پاييز ميرسد، انواع مختلف با اندازههاي بسيار متفاوتي وجود دارد. هدف پرورشدهندگان تجاري، توليد سيبي به قطر ۷ تا ۸٫۳ سانتيمتر با توجه به اولويتهاي بازار است. تعدادي از خريداران، به ويژه ژاپنيها، سيب بزرگ را ترجيح ميدهند، در حاليكه سيبهايي با قطر كمتر از ۵٫۷ سانتيمتر ارزش كمي در بازار دارند و معمولاً براي گرفتن آب ميوه استفاده ميشوند. پوست سيبهاي رسيده معمولاً قرمز، زرد، سبز، صورتي، يا حنائي است، گرچه گونههاي دو يا چند رنگ هم ممكن است يافت شود.[۶] پوست ميوه هم ممكن است بهطور كامل يا قسمتي حنائي، زبر و قهوهاي باشد. پوست بيروني با لايه محافظي از ترشحات مومي پوشانده شدهاست.[۷] گوشت ميوه معمولاً سفيد متمايل بزرد كمرنگ است، گرچه گوشت صورتي يا زرد هم شناخته شدهاست.[۶] در حدود ۴۱٪ حجم سيب از هواي بينسلولي تشكيل شده و به همين دليل بر روي آب شناور ميماند[۸]
ياي اصلي و وحشي گونههاي اهلي، مالوس سيورسي است كه در كوههاي آسياي مركزي، در قزاقستان جنوبي، قرقيزستان، تاجيكستان و سين كيانگ چين به صورت خودرو رشد ميكند.[۴][۹] برخلاف سيبهاي اهلي، برگ اين درختان در پاييز قرمز ميشود.[۱۰] اخيراً از مالوس سيورسي استفاده شدهاست تا مقاومت سيب در آب و هواي سردتر بالا برده شود.[۱۱] به احتمال زياد كاشت گونهها، نخستين بار در طرفين پوشيده از درخت كوههاي تيان شان شروع شده و در يك دوره زماني طولاني پيشرفت كرده و وسيله دومين شارش ژن از ديگر گونهها را در گردهافشاني آزاد دانهها فراهم كرد. تبادل مهم با سيب خودروي اروپايي، سيب كرب، موجب شد كه سيبهاي موجود بيشتر به سيب كرب مرتبط باشند تا مالوس سيورسي كه از نظر ريختي شبيه آنها و اجدادشان است. بدون در نظر گرفتن تركيب اخير، سيبهاي موجود صفات موروثي خود را بيشتر از مالوس سيورسي به ارث ميبرند.[۱۲][۱۳]
ژنومدر سال ۲۰۱۰، گروهي بينالمللي از دانشمندان با همكاري ژنوميستهاي گلكاري و باغباني دانشگاه ايالتي واشينگتن، ژنوم كامل سيب را با استفاده از سيب زرد[۱۴] رمزگشايي كردند. سيب حدود ۵۷٬۰۰۰ ژن دارد كه بيشترين تعداد ژن از ميان گياهاني بوده كه ژنومشان تاكنون مورد مطالعه قرار گرفتهاست.[۱۵] ژنهاي سيب بيشتر از انسان (حدود ۳۰٬۰۰۰ ژن) هستند.[۱۶]
اين يافته جديد در مورد ژنوم سيب در شناخت ژنها و شناسايي ژنهاي گوناگون مؤثر در مقاومت گياه در برابر بيماريها و خشكسالي و ديگر مشخصات دلخواه به دانشمندان كمك خواهد كرد. علاوه بر شناسايي ژنهاي داراي اين مشخصات، شناخت ژنها به دانشمندان اجازه خواهد داد هنگام پرورش سيب انتخابهاي آگاهانهتري داشته باشند. رمزگشايي ژنوم همچنين نشات يافتن سيبهاي اهلي از مالوس سيورسي را – كه مدت طولاني در مجامع علمي مورد بحث بود – اثبات كرد.[۱۷]